Từ ngày 01/01/2026, chính sách bỏ thuế khoán hộ kinh doanh chính thức có hiệu lực theo Nghị quyết 198/2025/QH15. Đây là bước chuyển quan trọng trong mô hình quản lý thuế, yêu cầu hộ kinh doanh chuyển từ phương pháp khoán sang kê khai doanh thu – chi phí thực tế.

Thay đổi này khiến nhiều hộ kinh doanh băn khoăn:

• Hộ kinh doanh bỏ thuế khoán thì phải làm gì?
• Có cần mở tài khoản ngân hàng riêng?
• Phải dùng hóa đơn điện tử loại nào?
• Sổ sách kế toán cần chuẩn bị ra sao?

Bài viết này sẽ giúp hộ kinh doanh hiểu rõ toàn bộ quy định một cách dễ hiểu – thực tế – theo đúng yêu cầu 2026, kèm hướng dẫn chi tiết từng bước chuyển đổi.

1. Vì sao có thay đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh?

Trong nhiều năm, hộ kinh doanh áp dụng ba phương pháp thuế: khoán, kê khai và theo từng lần phát sinh. Tuy nhiên, phương pháp khoán không còn phù hợp vì:

• Không phản ánh đúng doanh thu thực tế

• Gây thất thu thuế, đặc biệt với ngành có biên độ giá lớn

• Khó kiểm soát hoạt động online, TMĐT, dịch vụ

• Thiếu minh bạch giữa các nhóm hộ kinh doanh

Khi kinh tế chuyển sang mô hình số hóa, việc quản lý bằng ước tính doanh thu không còn đáp ứng yêu cầu. Vì vậy, việc này là bước đi tất yếu để:

• Minh bạch hóa doanh thu

• Tạo công bằng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp

• Đưa hoạt động kinh doanh vào khuôn khổ chuẩn hóa

• Hỗ trợ xây dựng chính sách dựa trên dữ liệu thực

Trên cơ sở đó, ngày 17/05/2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198/2025/QH15, quy định từ ngày 01/01/2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp thuế khoán. Đây là dấu mốc quan trọng trong cải cách thuế, mở ra cơ hội lớn cho các hộ kinh doanh chủ động chuẩn hóa sổ sách, minh bạch hóa dòng tiền và nâng cao uy tín thị trường. Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng kéo theo nhiều yêu cầu mới về kê khai, kế toán và tuân thủ thuế – đòi hỏi mỗi hộ kinh doanh phải sớm cập nhật, chuẩn bị và thích ứng để tránh rủi ro trong quá trình chuyển đổi.

1.1. Lợi ích cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi sang kê khai

Chính sách bỏ thuế khoán không nhằm tăng thu ngân sách, mà hướng đến mục tiêu lớn hơn: xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và tạo nền tảng phát triển bền vững cho hộ kinh doanh.
Theo chia sẻ của đại diện ngành thuế, đây là bước đi tất yếu giúp hộ kinh doanh từng bước chuyên nghiệp hóa, dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, chuỗi cung ứng và các cơ hội kinh doanh mới.

Minh bạch hóa hoạt động – nâng cao uy tín

Khi chuyển sang phương pháp kê khai, doanh thu – chi phí được ghi nhận rõ ràng theo hóa đơn, sổ sách. Điều này:

• Giúp hộ kinh doanh minh bạch trước cơ quan thuế
• Tăng uy tín khi làm việc với đối tác, ngân hàng
• Giảm nguy cơ vi phạm do thiếu chứng từ hoặc khai sai doanh thu

Đây là nền tảng quan trọng để hộ kinh doanh mở rộng quy mô và hợp tác lâu dài.

Tránh rủi ro bị ấn định thuế

Khi nộp thuế khoán, hộ kinh doanh thường bị phụ thuộc vào mức khoán ước tính hoặc doanh thu của năm trước. Điều này gây ra rủi ro:

• Bị ấn định thuế nếu cơ quan thuế nghi ngờ doanh thu cao hơn
• Mức khoán không phù hợp thực tế hoạt động

Ngược lại, bỏ thuế khoán giúp hộ kinh doanh tự chủ về số liệu, nộp thuế đúng với khả năng thực, không sợ bị áp đặt ngoài mong muốn.

Thuận lợi khi vay vốn và chứng minh tài chính

Hộ kinh doanh kê khai đầy đủ sẽ:

• Có báo cáo doanh thu – chi phí rõ ràng
• Dễ chứng minh năng lực tài chính khi vay ngân hàng
• Thuận lợi hơn khi ký hợp đồng lớn hoặc mở rộng thêm chi nhánh

Đây là lợi ích rất quan trọng mà mô hình thuế khoán trước đây không đáp ứng được.

Thúc đẩy chuyên nghiệp hóa – sẵn sàng chuyển đổi lên doanh nghiệp

Thực hiện hóa đơn điện tử, theo dõi doanh thu – chi phí theo tháng/quý giúp hộ kinh doanh:

• Xây dựng thói quen quản trị bài bản
• Kiểm soát dòng tiền, lợi nhuận rõ ràng
• Tạo nền móng để phát triển lên mô hình doanh nghiệp khi cần thiết

Khi bước vào chuỗi cung ứng, các thương hiệu lớn chỉ hợp tác với đơn vị có minh chứng tài chính rõ ràng. Phương pháp kê khai giúp hộ kinh doanh đáp ứng điều kiện này.

Giúp Nhà nước hoạch định chính sách chính xác hơn

Khi hộ kinh doanh kê khai doanh thu thực tế, cơ quan quản lý có nguồn dữ liệu tin cậy để:

• Xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp
• Điều chỉnh thuế suất, ưu đãi theo từng ngành nghề
• Minh bạch hóa thị trường, hạn chế gian lận và cạnh tranh không lành mạnh

Điều này tạo ra hệ sinh thái kinh doanh công bằng và lành mạnh hơn cho tất cả các hộ.

1.2. Rào cản khi bỏ thuế khoán hộ kinh doanh sang kê khai – và vì sao không đáng lo

Rào cản về thói quen và tâm lý

Nhiều hộ kinh doanh quen làm theo kinh nghiệm, không ghi chép đầy đủ. Việc phải lập hóa đơn điện tử, kê khai theo quý khiến nhiều người lo lắng, sợ sai và ngại thay đổi.

Chi phí đầu tư ban đầu

Một số hộ băn khoăn về chi phí:

• Máy móc
• Phần mềm bán hàng
• Thiết bị lập hóa đơn

Tâm lý “tốn kém – phức tạp” khiến việc chuyển đổi bị chậm lại.

Khó tiếp cận công nghệ – thiếu kỹ năng

Ở các chợ truyền thống, sổ sách kế toán hay hóa đơn điện tử còn khá xa lạ. Nhiều hộ không biết bắt đầu từ đâu, dẫn đến tâm lý e ngại.

Nhưng thực tế, khó khăn chủ yếu đến từ tâm lý – không phải kỹ thuật

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, công nghệ hiện nay đã đơn giản hơn rất nhiều:

• Xuất hóa đơn điện tử dễ như in hóa đơn siêu thị
• Kê khai thuế được hỗ trợ qua các ứng dụng di động
• Nhiều giải pháp phần mềm được Nhà nước và doanh nghiệp công nghệ cung cấp miễn phí hoặc chi phí rất thấp

Chỉ cần làm quen trong thời gian ngắn, hộ kinh doanh hoàn toàn có thể thao tác dễ dàng mà không gặp trở ngại đáng kể, việc bỏ thuế khoán hộ kinh doanh sẽ không còn là mối lo ngại.

3. Hướng dẫn chi tiết cách chuyển từ hộ khoán sang hộ kê khai khi bỏ thuế khoán hộ kinh doanh

Khi bỏ thuế khoán hộ kinh doanh, việc chuyển đổi không quá phức tạp nếu hộ kinh doanh thực hiện đúng quy trình dưới đây.

3.1. Thực hiện thủ tục chuyển từ thuế khoán sang kê khai

Bước 1 – Chuẩn bị hồ sơ điều chỉnh

Theo Thông tư 40/2021/TT-BTC, hộ khoán muốn chuyển sang kê khai cần:

• Điều chỉnh tờ khai thuế khoán theo Mẫu 01/CNKD.
• Tích chọn mục “Hộ khoán chuyển đổi phương pháp tính thuế”.
• Cung cấp đầy đủ thông tin doanh thu thực tế, ngành nghề và địa điểm kinh doanh.

Bước 2 – Nộp tờ khai điều chỉnh

Thời hạn nộp: chậm nhất 10 ngày kể từ khi bắt đầu chuyển đổi.

Phương thức nộp:

• Trực tuyến trên Thuế điện tử/eTax Mobile.
• Trực tiếp tại Bộ phận Một cửa của cơ quan thuế.
• Qua bưu điện.

3.2. Hoàn thành nghĩa vụ thuế khoán và kiểm kê hàng tồn kho

3.2.1. Chốt nghĩa vụ thuế khoán

Hộ kinh doanh cần làm việc với cơ quan thuế để:

• Kiểm tra số thuế khoán còn lại.
• Nộp đủ số thuế đến thời điểm chuyển đổi.

3.2.2. Kiểm kê hàng tồn kho đầu kỳ

• Kiểm kê toàn bộ hàng hóa, kể cả hàng không có hóa đơn.
• Lập biên bản kiểm kê làm căn cứ ghi nhận tồn đầu kỳ khi bắt đầu áp dụng kê khai.

3.3. Thực hiện kê khai theo phương pháp mới

3.3.1. Tổ chức sổ sách kế toán

Hộ kinh doanh phải lập:

• Sổ doanh thu
• Sổ chi phí
• Sổ hàng tồn kho
• Sổ công nợ

Có thể dùng Excel hoặc phần mềm kế toán dành cho HKD.

3.3.2. Hóa đơn điện tử

Theo mô hình mới:

• Doanh thu ≥ 1 tỷ đồng: dùng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền.
• Doanh thu ≥ 3 tỷ đồng: dùng hóa đơn điện tử có mã hoặc máy tính tiền.
• Dưới ngưỡng trên: khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử.

3.3.3. Kê khai & nộp thuế

Hộ kinh doanh sẽ:

• Kê khai thuế GTGT và TNCN theo tháng hoặc quý.
• Nộp qua eTax Mobile, Cổng Thuế điện tử hoặc ngân hàng/Kho bạc.

4. 7 việc hộ kinh doanh phải làm trước khi bỏ thuế khoán (Checklist bắt buộc)

1. Xác định lại doanh thu 12 tháng gần nhất để phân nhóm chính xác.
2. Đăng ký hóa đơn điện tử phù hợp với mô hình kinh doanh.
3. Thiết lập hệ thống sổ sách kế toán theo quy định.
4. Chuẩn bị đầy đủ chứng từ đầu vào – đầu ra để chứng minh chi phí hợp lệ.
5. Làm quen với quy trình kê khai thuế theo quý, thay cho thuế khoán cố định.
6. Tách bạch tài khoản ngân hàng dùng cho kinh doanh nhằm theo dõi dòng tiền rõ ràng.
7. Ứng dụng phần mềm hoặc thuê dịch vụ kế toán để đảm bảo kê khai đúng hạn, đúng số liệu.

5. Những rủi ro nếu hộ kinh doanh không chuẩn bị kịp

• Có thể bị ấn định doanh thu, dẫn đến số thuế cao hơn thực tế.
• Không được tính chi phí hợp lệ → tăng thuế phải nộp.
• Bị phạt vì không dùng hóa đơn điện tử đúng quy định.
• Khó giải trình khi cơ quan thuế kiểm tra.
• Rủi ro bị truy thu nhiều kỳ nếu số liệu không thống nhất.

6. Khi nào hộ kinh doanh nên chuyển lên doanh nghiệp?

Hộ kinh doanh nên cân nhắc chuyển đổi khi:

• Doanh thu tăng mạnh, cần xuất hóa đơn VAT.
• Muốn hợp tác B2B, ký hợp đồng lớn.
• Mở thêm chi nhánh, tăng nhân viên.
• Cần bảo vệ tài sản cá nhân bằng tư cách pháp nhân.

7. Hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ – sổ sách bỏ thuế khoán cho hộ kinh doanh theo chuẩn 2026

Hộ kinh doanh cần chuẩn bị:

• Hóa đơn đầu vào – đầu ra
• Sổ doanh thu – chi phí
• Biên bản kiểm kê tồn kho
• Hợp đồng – chứng từ thanh toán
• Sao kê ngân hàng
• Sổ quản lý tài sản, công cụ dụng cụ

8. Giải pháp tối ưu để hộ kinh doanh bỏ thuế khoán nhẹ nhàng

• Chuẩn hóa sổ sách ngay từ năm 2025.
• Bắt đầu sử dụng hóa đơn điện tử càng sớm càng tốt.
• Ứng dụng phần mềm kế toán đơn giản.
• Hoặc thuê dịch vụ kế toán chuyên nghiệp để tránh sai sót.

9. Một số câu hỏi thường gặp về những việc cần làm khi bỏ thuế khoán 

1. Từ 2026, hộ kinh doanh có cần mở tài khoản ngân hàng riêng để kinh doanh không?

Theo Đề án quản lý thuế mới:

• Doanh thu ≤ 200 triệu/năm: không bắt buộc mở tài khoản ngân hàng.
• Doanh thu > 200 triệu – 3 tỷ và > 3 tỷ: bắt buộc có tài khoản ngân hàng riêng phục vụ hoạt động kinh doanh, để kiểm soát dòng tiền và kê khai chính xác.

2. Hộ kinh doanh có phải tham gia BHXH khi chuyển lên kê khai không?

Có.
Từ 01/07/2025, chủ hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Ngoài ra, hộ kinh doanh phải đăng ký BHXH cho người lao động (nếu có).

3. Hộ kinh doanh khi bỏ thuế khoản có phải sử dụng hóa đơn điện tử không?

Có, tùy mức doanh thu:

• Trên 1 tỷ/năm: dùng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền (HĐĐTMTT).
• Trên 3 tỷ/năm: dùng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc HĐĐTMTT.
  Nhóm dưới 1 tỷ không bắt buộc nhưng được khuyến khích dùng.

4. Hộ kinh doanh phải lưu giữ những loại chứng từ nào?

• Hóa đơn đầu vào – đầu ra
• Hợp đồng, phiếu thu – chi
• Biên bản kiểm kê hàng tồn kho
• Sao kê ngân hàng
• Sổ bán hàng, sổ chi phí, sổ theo dõi công nợ

5. Khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh có phải báo cáo thuế hàng tháng không?

Không phải tất cả. 

Thông thường:

• Nhóm 200 triệu – 3 tỷ: kê khai theo quý
• Nhóm > 3 tỷ: kê khai tháng hoặc quý tùy quy định

6. Hộ kinh doanh có được tính chi phí hợp lệ để giảm thuế không?

Có. Chi phí phải có:

• Hóa đơn hợp lệ
• Thanh toán qua ngân hàng đối với hóa đơn ≥ 20 triệu
• Chứng từ mua bán rõ ràng

Đây là lợi thế lớn so với thuế khoán.

7. Khi chuyển sang kê khai, hộ kinh doanh có phải đăng ký lại ngành nghề kinh doanh không?

Không bắt buộc.
Chỉ cần bổ sung khi:

• Mở rộng ngành nghề
• Thay đổi mô hình kinh doanh
• Cần đáp ứng điều kiện để sử dụng hóa đơn điện tử

8. Hộ kinh doanh có bị kiểm tra thuế nhiều hơn khi chuyển sang kê khai không?

Không.

Tần suất kiểm tra phụ thuộc vào mức độ minh bạch dữ liệu.
Nếu kê khai đúng – đủ – có chứng từ, thì tần suất kiểm tra không tăng.

10. Kết luận

Thay đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh là xu hướng tất yếu nhằm tăng tính minh bạch, hiện đại hóa hệ thống thuế và tạo sự công bằng giữa các loại hình kinh doanh. Dù chính sách mới yêu cầu nhiều hơn về sổ sách – hóa đơn – kê khai, nhưng nếu nắm rõ quy định và chuẩn bị ngay từ đầu, hộ kinh doanh hoàn toàn có thể vận hành ổn định và tránh rủi ro.

Việc hiểu đúng nhóm doanh thu, áp dụng đúng nghĩa vụ thuế và chuẩn hóa hồ sơ là yếu tố then chốt giúp hộ kinh doanh thích nghi với mô hình quản lý mới và phát triển bền vững trong những năm tới.

Nếu bạn cần hỗ trợ tư vấn chuẩn hóa sổ sách, sử dụng hóa đơn điện tử hoặc lập báo cáo tài chính – thuế theo mô hình mới, đội ngũ chuyên môn của An Đức luôn sẵn sàng đồng hành.

Liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí & nhận báo giá chi tiết.

CÔNG TY TNHH TƯ VẤN KẾ TOÁN VÀ ĐẠI LÝ THUẾ AN ĐỨC

Địa chỉ: 5 Đường 2, KDC Vạn Phúc, Phường Hiệp Bình, TP. Hồ Chí Minh

Email: anductax@gmail.com

Hotline: 0906.715.261 (Ms. Nguyệt) – 0917.389.778 (Hotline)