Hộ kinh doanh là gì? Kinh nghiệm thực tế và quy định mới nhất 2026

Từ lâu, hộ kinh doanh cá thể đã là mô hình phổ biến nhất tại Việt Nam – từ quán cà phê, tiệm tạp hóa, nhà hàng nhỏ, đến các hộ sản xuất, buôn bán nhỏ lẻ.
Tuy nhiên, nhiều người vẫn thắc mắc: “Hộ kinh doanh là gì?”, “Có khác gì doanh nghiệp không?”, và “Từ năm 2026 sẽ có quy định gì mới?”

Bài viết này sẽ giải thích chi tiết khái niệm hộ kinh doanh, kèm chia sẻ kinh nghiệm vận hành thực tế, cách đăng ký, kê khai thuế và những điểm mới cần lưu ý theo quy định sắp có hiệu lực từ 01/01/2026.

Hộ kinh doanh là gì?

Theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh là hình thức kinh doanh do một cá nhân hoặc hộ gia đình thành lập, chỉ được đăng ký một địa điểm kinh doanh duy nhất, và không có tư cách pháp nhân.

Hiểu đơn giản, hộ kinh doanh là một mô hình kinh doanh nhỏ gọn, hoạt động hợp pháp dưới tên cá nhân hoặc hộ gia đình, nhưng chưa đến mức phải thành lập doanh nghiệp.

Đặc điểm cơ bản:

• Do một cá nhân hoặc hộ gia đình làm chủ.
• Chỉ được phép đăng ký một địa điểm kinh doanh.
• Không có con dấu pháp nhân như doanh nghiệp.
• Chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của chủ hộ.
• Có thể thuê người lao động nhưng không quá 10 người.

Ví dụ:

• Một quán bún bò do gia đình tự mở – là hộ kinh doanh.
• Một tiệm nail 5 nhân viên, có giấy phép kinh doanh cá thể – cũng là hộ kinh doanh.
• Nhưng nếu mở chuỗi 3 tiệm, có kế toán, nhân viên trên 10 người – nên chuyển sang mô hình doanh nghiệp.

Phân biệt hộ kinh doanh và doanh nghiệp cá thể

Kinh doanh hộ gia đình: Lợi ích và lưu ý quan trọng

Ưu điểm khi kinh doanh hộ gia đình:

• Thủ tục đơn giản, đăng ký nhanh tại UBND quận/huyện.
• Chi phí thấp, không cần kế toán riêng.
• Không bắt buộc hóa đơn điện tử, nếu doanh thu dưới ngưỡng quy định.
• Phù hợp kinh doanh nhỏ lẻ, mô hình gia đình hoặc cá nhân.

Nhược điểm:

• Không có tư cách pháp nhân, khó ký hợp đồng lớn.
• Chịu trách nhiệm vô hạn – nếu nợ nần, chủ hộ phải dùng tài sản cá nhân để trả.
• Không được khấu trừ thuế GTGT (trừ khi doanh thu trên 3 tỷ).
• Khó mở rộng quy mô do giới hạn địa điểm và số nhân viên.

Quy định mới từ 01/01/2026: Hộ kinh doanh được chia thành 3 nhóm doanh thu

Bắt đầu từ năm 2026, hộ kinh doanh sẽ được phân loại theo doanh thu để xác định nghĩa vụ thuế, chế độ kế toán và hóa đơn điện tử.

Nhóm 1: Doanh thu ≤ 200 triệu đồng/năm

• Không nộp thuế GTGT, thuế TNCN.
• Kê khai thuế 2 lần/năm.
• Không bắt buộc hóa đơn điện tử.
• Sổ thu chi đơn giản, có thể ghi tay.

Nhóm 2: Doanh thu >200 triệu đến 3 tỷ đồng/năm

• Nộp thuế GTGT và TNCN theo tỷ lệ phần trăm doanh thu.
• Kê khai theo quý, có quyết toán năm.
• Bắt buộc hóa đơn điện tử nếu doanh thu >1 tỷ.
• Phải có tài khoản ngân hàng riêng cho kinh doanh.

Lưu ý: Nếu Doanh thu > 3 tỷ trong 2 năm liên tiếp -> áp dụng như nhóm 3 kể từ năm sau

Nhóm 3: Doanh thu >3 tỷ đồng/năm

• Áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT.
• Thuế TNCN = (Doanh thu – Chi phí hợp lý) × 17%.
• Kê khai theo tháng hoặc quý, có quyết toán năm.
• Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử, sổ kế toán theo chuẩn doanh nghiệp.
• Khuyến nghị chuyển đổi lên doanh nghiệp nhỏ để hưởng ưu đãi.

Chia sẻ kinh nghiệm thực tế khi vận hành hộ kinh doanh

• Ghi chép doanh thu – chi phí minh bạch

Nhiều hộ nhỏ chỉ ghi chép “ước lượng”, khiến cơ quan thuế không công nhận chi phí. Hãy lưu giữ hóa đơn, biên lai mua hàng, chi phí vận hành để làm căn cứ quyết toán.

• Tách biệt tài khoản cá nhân và kinh doanh

Nếu có doanh thu >200 triệu/năm, bạn phải mở tài khoản riêng cho hộ kinh doanh để tránh nhầm lẫn và đảm bảo tính hợp lệ khi thanh toán.

• Đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử sớm

Ngay cả khi chưa bắt buộc, việc dùng hóa đơn điện tử sẽ giúp bạn:

• • Minh bạch doanh thu.
  • Dễ kê khai, lưu trữ.
  • Giảm rủi ro khi bị kiểm tra thuế.
• Cân nhắc chuyển sang doanh nghiệp khi doanh thu lớn

Nếu doanh thu đã vượt 3 tỷ, việc chuyển lên công ty TNHH giúp:

• • Được khấu trừ thuế GTGT và chi phí hợp lý.
  • Dễ dàng ký hợp đồng lớn.
  • Nâng cao uy tín và mở rộng quy mô.

LIÊN HỆ NGAY

Thủ tục đăng ký hộ kinh doanh (cập nhật mới nhất)

Hồ sơ gồm:

1. Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (theo mẫu).
2. Bản sao CCCD/CMND của chủ hộ.
3. Hợp đồng thuê/mượn địa điểm kinh doanh.
4. Biên bản họp hộ gia đình (nếu nhiều người cùng góp vốn).

Nơi nộp hồ sơ: Phòng Tài chính – Kế hoạch hoặc UBND cấp quận/huyện nơi đặt địa điểm kinh doanh.

Thời gian giải quyết: 3–5 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ.

Xem thêm:

Kế toán thuế cho hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp 

Dịch Vụ Kế Toán Hộ Kinh Doanh 

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Hộ kinh doanh có được thuê kế toán riêng không?
Có. Hộ kinh doanh hoàn toàn có thể thuê kế toán hoặc sử dụng dịch vụ kế toán ngoài để hỗ trợ kê khai, nộp thuế, làm sổ sách hoặc quyết toán. Pháp luật không bắt buộc hộ phải tự làm kế toán.

2. Hộ kinh doanh có được xuất hóa đơn đỏ cho khách hàng doanh nghiệp không?
Có, nếu hộ đã đăng ký hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế. Trường hợp chưa có, chủ hộ cần liên hệ Chi cục Thuế để được cấp mã hóa đơn hợp lệ trước khi xuất cho khách hàng.

3. Mở hộ kinh doanh có cần bằng cấp hay chứng chỉ gì không?
Không bắt buộc. Tuy nhiên, nếu kinh doanh ngành nghề có điều kiện (như spa, cắt tóc, ăn uống, khám chữa bệnh…), chủ hộ phải có chứng chỉ hành nghề hoặc giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh, an toàn thực phẩm.

4. Hộ kinh doanh có được vay vốn ngân hàng hoặc đăng ký bảo hiểm xã hội cho nhân viên không?
Có. Một số ngân hàng hỗ trợ vay vốn kinh doanh nhỏ, và hộ có thể đăng ký BHXH tự nguyện cho nhân viên theo quy định của cơ quan Bảo hiểm xã hội địa phương.

5. Hộ kinh doanh có thể bán hàng trên sàn thương mại điện tử không?
Có. Hộ kinh doanh được phép mở gian hàng online trên Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop… miễn là có mã số thuế hợp lệ và xuất hóa đơn điện tử cho đơn hàng khi cần.

6. Khi hộ kinh doanh thay đổi địa điểm thì cần làm gì?
Chủ hộ phải thông báo thay đổi địa điểm tại cơ quan đăng ký kinh doanh (UBND cấp quận/huyện) và cơ quan thuế nơi mới. Việc chuyển địa chỉ mà không khai báo có thể bị xử phạt hành chính.

7. Hộ kinh doanh có bị giới hạn ngành nghề kinh doanh không?
Không bị giới hạn, trừ những ngành nghề bị cấm hoặc kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư. Tuy nhiên, hộ chỉ được phép hoạt động trong phạm vi đã đăng ký — muốn bổ sung ngành mới, phải làm thủ tục cập nhật giấy phép.

Kết luận

Qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hộ kinh doanh là gì, cách phân biệt với doanh nghiệp, và quy định mới 2026 khi hộ kinh doanh được chia nhóm theo doanh thu.

Nếu bạn đang hoặc sắp mở hộ kinh doanh, hãy chủ động:

• Ghi chép thu chi minh bạch.
• Sử dụng hóa đơn điện tử sớm.
• Mở tài khoản ngân hàng riêng.
• Và cân nhắc chuyển đổi lên doanh nghiệp khi quy mô đủ lớn.

Những bước này giúp bạn hoạt động hợp pháp, giảm rủi ro thuế và phát triển bền vững trong tương lai.

Liên hệ tư vấn miễn phí

Đại lý Thuế An Đức – Dịch vụ trọn gói cho hộ kinh doanh:

• Tư vấn đăng ký, kê khai, chuyển đổi lên doanh nghiệp.
• Cập nhật quy định mới 2026.
• Hỗ trợ sử dụng hóa đơn điện tử và sổ sách kế toán.

CÔNG TY TNHH TƯ VẤN KẾ TOÁN VÀ ĐẠI LÝ THUẾ AN ĐỨC

Địa chỉ văn phòng: 5 Đường 2, KDC Vạn Phúc, Phường Hiệp Bình, TP. Hồ Chí Minh

Email: anductax@gmail.com

Liên hệ ngay: 0906.715.261 (Ms.Nguyệt) – 0917.389.778 (Hotline)

Ưu đãi đặc biệt: Ký hợp đồng dịch vụ kế toán tại An Đức, khách hàng được miễn phí 1 tháng báo cáo thuế.