So Sánh Hộ Kinh Doanh và Công Ty Trong Bối Cảnh Chính Sách Mới 2026 (Ưu và nhược điểm)

(Cập nhật theo Nghị quyết 198/2025/QH15 và Nghị định 70/2025/NĐ-CP)

Mục Lục

Toggle

Từ ngày 01/01/2026, Việt Nam sẽ áp dụng thay đổi lớn về thuế đối với Hộ kinh doanh cá thể. Phương pháp thuế khoán chính thức bị bãi bỏ, thay thế bằng chế độ kê khai thuế định kỳ và thực hiện sổ sách kế toán bắt buộc.

Điều này khiến vấn đề “Nên chọn Hộ kinh doanh hay thành lập Công ty?” trở thành câu hỏi chiến lược, đặc biệt với các mô hình có xu hướng mở rộng hoặc có giao dịch B2B.

Bài viết dưới đây An Đức sẽ giúp bạn phân tích chi tiết sự khác biệt, ưu và nhược điểm của từng mô hình trong bối cảnh mới, giúp bạn đưa ra lựa chọn phù hợp.

Hộ Kinh Doanh và Công Ty là gì?

Hộ Kinh Doanh (HKD)

Hộ Kinh Doanh là mô hình kinh doanh nhỏ lẻ, do cá nhân hoặc hộ gia đình đăng ký, thường vận hành trong phạm vi địa phương. Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, nghĩa là chủ hộ chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân nếu phát sinh nợ hoặc tranh chấp.

Đặc điểm nổi bật của Hộ Kinh Doanh:

• Thủ tục đăng ký đơn giản, chi phí thấp: Chỉ cần đăng ký tại UBND cấp huyện, không yêu cầu vốn điều lệ tối thiểu.
  
• Kế toán, báo cáo thuế đơn giản: Có thể áp dụng thuế khoán hoặc kê khai đơn giản.
  
• Quy mô nhỏ, nhân sự ít: Phù hợp cho kinh doanh cá thể hoặc bán lẻ.
  
• Hạn chế mở rộng: Khó xuất hóa đơn GTGT và mở rộng quy mô.
  

Lưu ý: Theo Nghị quyết 198/2025/QH15 và Nghị định 70/2025/NĐ‑CP, từ 01/01/2026, hộ kinh doanh phải chuyển đổi hình thức sang kê khai thuế thay vì trước kia là hình thức thuế khoán, áp dụng hóa đơn điện tử và tuân thủ chuẩn mực kế toán. Điều này sẽ tăng chi phí và yêu cầu thủ tục chặt chẽ hơn.

Công Ty

Công Ty là doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, bao gồm:

• Công Ty TNHH 1 thành viên
  
• Công Ty TNHH nhiều thành viên
  
• Công Ty Cổ Phần

Thành lập công ty yêu cầu đăng ký tại Sở Kế Hoạch & Đầu Tư, tuân thủ chuẩn mực kế toán và pháp luật hiện hành.

Đặc điểm nổi bật của Công Ty:

• Có tư cách pháp nhân: Chủ sở hữu chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp.
  
• Khả năng mở rộng cao: Dễ dàng mở chi nhánh, văn phòng đại diện, phát triển đa ngành.
  
• Huy động vốn thuận lợi: Dễ vay ngân hàng, kêu gọi nhà đầu tư, hợp tác đối tác.
  
• Xuất hóa đơn GTGT đầy đủ: Thuận tiện hợp tác với doanh nghiệp lớn.
  
• Chi phí thành lập và duy trì cao hơn HKD: Bao gồm kế toán, thuế, BHXH.
  

So sánh Hộ Kinh Doanh và Công Ty

Điểm giống nhau:

–   Đều là mô hình kinh doanh thực hiện nghĩa vụ thuế

–   Thực hiện kê khai định kỳ

–   Đều phải thực hiện chế độ kế toán và thực hiện sổ sách chứng từ, có hoá đơn mua vào

Điểm khác nhau:

Lưu ý: 

Thuế suất của Hộ Kinh doanh:

–   THƯƠNG MẠI: 1% GTGT 0,5%TNCN

–   GIA CÔNG SẢN XUẤT, ĂN UỐNG: 3%GTGT 1,5%TNCN

–   DỊCH VỤ: 5%GTGT 2%TNCN

Phân tích ưu – nhược điểm chi tiết của Hộ kinh doanh và Công ty

Hộ Kinh Doanh (HKD)

Ưu điểm:

• Thủ tục đăng ký đơn giản, chi phí thấp.
  
• Kế toán và báo cáo thuế nhẹ nhàng, có thể áp dụng thuế khoán nếu doanh thu thấp.
  
• Dễ vận hành, ít nhân sự, phù hợp cho kinh doanh cá thể hoặc bán lẻ.
  

Nhược điểm:

• Không có tư cách pháp nhân → rủi ro cá nhân cao.
  
• Khó mở rộng và huy động vốn.
  
• Hóa đơn GTGT hạn chế, gây khó khăn khi hợp tác với doanh nghiệp.
  
• Chi phí tuân thủ sẽ thay đổi từ 2026 (hóa đơn điện tử, kê khai thuế đầy đủ, chuẩn mực kế toán).
  

Công Ty

Ưu điểm:

• Có tư cách pháp nhân → giảm rủi ro cá nhân.
  
• Khả năng mở rộng cao, mở chi nhánh, phát triển đa ngành.
  
• Huy động vốn dễ dàng, xuất hóa đơn GTGT thuận tiện.
  
• Khấu trừ chi phí hợp lý khi tính thuế TNDN.
  

Nhược điểm:

• Chi phí thành lập và duy trì cao hơn HKD.
  
• Kế toán và báo cáo phức tạp.
  
• Thủ tục giải thể phức tạp.
  

Thay đổi mới về thuế và hóa đơn (Bắt đầu từ năm 2026)

• Loại bỏ thuế khoán: Hộ kinh doanh phải kê khai thuế đầy đủ.
  
• Áp dụng hóa đơn điện tử: Bắt buộc theo Nghị định 70/2025/NĐ‑CP.
  
• Tuân thủ kế toán chặt chẽ hơn: Hộ kinh doanh doanh thu lớn phải lập sổ sách đầy đủ.
  

Lưu ý: Với những thay đổi này, hộ kinh doanh phát triển tốt nên cân nhắc chuyển đổi sang Công Ty để tối ưu chi phí, giảm rủi ro và thuận lợi mở rộng kinh doanh.

Khi nào nên chọn Hộ Kinh Doanh?

Bạn nên chọn mô hình Hộ kinh doanh khi mà bạn có những nhu cầu cũng như yếu tố sau đây:

• Kinh doanh nhỏ lẻ, vốn ít, ít nhân viên.

• Chỉ cần mô hình đơn giản, sổ sách tối giản.

• Không có kế hoạch mở rộng nhanh hoặc mở chi nhánh.
  

Tip dành cho bạn: Khi doanh thu tăng mạnh, hộ kinh doanh nên cân nhắc chuyển sang Công Ty để hưởng lợi pháp lý, thuế và huy động vốn.

Tham khảo thêm: Hướng dẫn thủ tục đăng kí thành lập hộ kinh doanh online tại nhà

Khi nào nên chọn Công Ty?

Nếu bạn hướng đến một mô hình kinh doanh bài bản, quy mô hóa hoạt động và cần sự minh bạch trong pháp lý – thì việc thành lập Công Ty sẽ phù hợp hơn Hộ Kinh Doanh. Bạn nên lựa chọn mô hình Công Ty khi:

• Có kế hoạch phát triển dài hạn, mở rộng chi nhánh hoặc đa ngành.

• Cần xuất hóa đơn GTGT, hợp tác với doanh nghiệp lớn.

• Muốn huy động vốn từ ngân hàng, đối tác hoặc nhà đầu tư.

• Muốn bảo vệ tài sản cá nhân (trách nhiệm hữu hạn).

• Muốn xây dựng thương hiệu chuyên nghiệp, uy tín trên thị trường.

Đừng lo nếu bạn đang có ý định thành lập công ty, hãy liên hệ ngay đến An Đức, An Đức sẽ hỗ trợ bạn từ A đến Z trong quá trình thành lập công ty của chính bạn.

LIÊN HỆ NGAY

Lợi ích khi chuyển đổi từ Hộ Kinh Doanh sang Công Ty

Việc chuyển đổi từ Hộ Kinh Doanh sang Công Ty mang lại nhiều lợi ích thiết thực, đặc biệt khi hoạt động kinh doanh đã mở rộng và cần một mô hình vận hành chuyên nghiệp hơn và đang trong thời điểm vàng để chuyển đổi hộ đổi Hộ kinh doanh lên Công ty.

• Có tư cách pháp nhân, tăng uy tín và bảo vệ quyền lợi cá nhân.
  
• Huy động vốn thuận lợi hơn.
  
• Tận dụng chính sách ưu đãi doanh nghiệp (thuế, tín dụng, phát triển ngành nghề).
  
• Quản lý chuyên nghiệp, dễ dàng mở rộng chi nhánh, tuyển dụng và tổ chức bộ máy lớn hơn.
  

Nhờ những lợi thế này, doanh nghiệp sẽ có nền tảng vững chắc hơn để phát triển lâu dài và nâng tầm vị thế trên thị trường.

Những rủi ro và lưu ý dành cho bạn trong việc lựa chọn mô hình kinh doanh giữa hộ kinh doanh và công ty

Bên cạnh những lợi ích, việc duy trì Hộ Kinh Doanh hoặc chuyển đổi sang Công Ty cũng đi kèm một số rủi ro và vấn đề cần lưu ý để tránh phát sinh chi phí và vướng mắc pháp lý.

• Hộ kinh doanh doanh thu tăng → chi phí tuân thủ, kế toán, thuế tăng.
  
• Khi chuyển đổi sang Công Ty → cần chuẩn bị hồ sơ, vốn góp, xác định mô hình (TNHH 1 thành viên, TNHH nhiều thành viên, Cổ phần).
  
• Chủ hộ và doanh nghiệp cần cân nhắc BHXH, nghĩa vụ nhân viên khi mở rộng.
  

Nắm rõ những yếu tố này giúp chủ kinh doanh chủ động hơn trong kế hoạch chuyển đổi, tối ưu chi phí và hạn chế rủi ro trong quá trình vận hành.

Kết luận

Không có mô hình nào “tốt nhất” cho mọi tình huống. Vì vậy, Lựa chọn phụ thuộc vào:

• Quy mô kinh doanh
  
• Vốn đầu tư
  
• Kế hoạch mở rộng và phát triển dài hạn
  
• Khả năng quản lý và rủi ro pháp lý
  

Tóm tắt:

• Hộ Kinh Doanh: phù hợp với kinh doanh nhỏ, đơn giản, ít rủi ro, chi phí thấp. (Nhưng nếu Hộ kinh doanh của bạn đang có mức DT hằng năm trên 3 tỷ đồng thì An Đức khuyên bạn nên chuyển đổi sang mô hình Công ty (tùy ngành nghề của bạn)  để giảm thiểu bớt các rủi ro cho chính cá nhân của chủ hộ)
  
• Công Ty: phù hợp với doanh nghiệp có tham vọng mở rộng, huy động vốn, xây dựng thương hiệu và giảm rủi ro cá nhân.
  

TƯ VẤN MIỄN PHÍ

Đặc biệt trong bối cảnh thay đổi chính sách thuế và hóa đơn bắt đầu từ đầu năm 2026, việc chuyển đổi từ Hộ Kinh Doanh sang Công Ty mang lại lợi ích lâu dài về thuế, pháp lý và mở rộng kinh doanh.

Dịch vụ hỗ trợ của An Đức

• Tư vấn thành lập công ty, đăng kí hộ kinh doanh

• Rà soát thuế, kế toán, hóa đơn điện tử

• Hỗ trợ chuyển đổi mô hình Hộ Kinh Doanh sang Công Ty

An Đức – Đồng hành cùng bạn trên hành trình phát triển kinh doanh, tối ưu thuế và pháp lý.