Thuế GTGT là một sắc thuế phổ biến mà bất kỳ kế toán nào cũng phải theo dõi trong bất kỳ mô hình kinh doanh nào. Để bảo vệ quyền lợi và tránh các khoản phạt về thuế, doanh nghiệp cần nắm vững các nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT đầu vào, các trường hợp chịu thuế, không chịu thuế, không phải kê khai và tính nộp thuế GTGT, cũng như quy định về phương pháp kê khai GTGT.
Hiện nay, có hai phương pháp kê khai thuế GTGT: phương pháp khấu trừ và phương pháp trực tiếp. Sự phân loại này xuất phát từ đặc thù ngành nghề kinh doanh và cách thức tổ chức công tác kế toán của doanh nghiệp, hãy cùng An Đức tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây.
Kê khai thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ
Phương pháp khấu trừ áp dụng phổ biến ở các doanh nghiệp có mô hình kinh doanh đa dạng khi thỏa mãn điều kiện: thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật và các điều kiện quy định tại khoản 1, điều 12, Thông tư 219/2013/TT-BTC.
Cụ thể, đối tượng áp dụng bao gồm:
a) Doanh nghiệp có doanh thu hàng năm từ bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ từ một tỷ đồng trở lên.
b) Doanh nghiệp đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ thuế.
c) Tổ chức, cá nhân nước ngoài cung cấp hàng hóa, dịch vụ để tiến hành hoạt động tìm kiếm, thăm dò, phát triển và khai thác dầu, khí, nộp thuế theo phương pháp khấu trừ do bên Việt Nam kê khai khấu trừ nộp thay (tham khảo Thông tư 103/2014/TT-BTC về thuế nhà thầu).
Một số lưu ý quan trọng:
- Xác định doanh thu: Chỉ tiêu này do cơ sở kinh doanh tự xác định dựa trên tổng cộng chỉ tiêu “Tổng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra chịu thuế GTGT” trên Tờ khai thuế GTGT tháng của kỳ tính thuế từ tháng 11 năm trước đến hết kỳ tính thuế tháng 10 năm hiện tại hoặc trên Tờ khai thuế GTGT quý của kỳ tính thuế từ quý 4 năm trước đến hết kỳ tính thuế quý 3 năm hiện tại.
- Doanh nghiệp mới thành lập, hoạt động không tròn năm: Tổng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra chịu thuế GTGT trên Tờ khai thuế GTGT của các tháng hoạt động sản xuất kinh doanh chia cho số tháng hoạt động và nhân với 12 tháng.
- Thời gian áp dụng ổn định: Phương pháp tính thuế được áp dụng ổn định trong 2 năm liên tục.
Nếu doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chí về doanh thu nhưng vẫn muốn áp dụng phương pháp khấu trừ, có thể đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp này.
Kê khai thuế GTGT theo phương pháp trực Tiếp
Phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng:
- Tính thuế trên giá trị gia tăng: Số thuế GTGT phải nộp = Giá trị gia tăng x Thuế suất 10%. Giá trị gia tăng của vàng, bạc, đá quý = Giá thanh toán bán ra – Giá thanh toán mua vào tương ứng.
- Tính thuế trên doanh thu: Số thuế GTGT phải nộp = Tỷ lệ % x Doanh thu.
Tỷ lệ % để tính thuế GTGT trên doanh thu theo từng hoạt động như sau:
- Phân phối, cung cấp hàng hóa: 1%
- Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5%
- Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 3%
- Hoạt động kinh doanh khác: 2%
Doanh thu để tính thuế GTGT là tổng số tiền bán hàng hóa, dịch vụ thực tế ghi trên hóa đơn bán hàng đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT, bao gồm các khoản phụ thu, phí thu thêm mà cơ sở kinh doanh được hưởng.
Ưu và Nhược Điểm Của Hai Phương Pháp
| Phương pháp khấu trừ | Phương pháp trực tiếp |
|---|---|
| Ưu điểm: Được khấu trừ số tiền thuế đầu vào. Đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu sẽ được hoàn thuế. Chủ động trong việc cân đối số thuế GTGT phải nộp. | Không cần đầu vào phải là hóa đơn GTGT. |
| Nhược điểm: Phải thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, sổ sách, hóa đơn, chứng từ theo quy định. Yêu cầu cao về chuyên môn kế toán. | Số thuế đầu vào không được khấu trừ và phải hạch toán thẳng vào chi phí dẫn đến giá thành cao. Không được hoàn thuế đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu. |
Với những thông tin trên, doanh nghiệp có thể chọn phương pháp kê khai thuế GTGT phù hợp nhất với đặc thù kinh doanh của mình, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và tối ưu hóa lợi ích tài chính.
