Với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế, môi trường kinh doanh trở nên ngày càng cạnh tranh hơn, đồng thời đưa ra những thách thức không mong muốn cho các doanh nghiệp. Do đó, việc quản lý và kiểm soát rủi ro là điều cần thiết mà những nhà quản lý doanh nghiệp cần phải chú trọng. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, việc chủ động quản trị rủi ro và áp dụng các chiến lược hiệu quả là điều quan trọng. Hãy cùng công ty dịch vụ kế toán An Đức khám phá cách thức quản trị rủi ro là gì trong bài viết dưới đây.
Quản trị rủi ro là gì?
Quản lý rủi ro (Risk management) là quá trình nhận diện, phân tích, đo lường và đánh giá các rủi ro, nhằm tìm cách kiểm soát và giảm thiểu hậu quả của chúng đối với hoạt động kinh doanh. Mục tiêu là sử dụng tối ưu các nguồn lực để đối phó với các rủi ro có thể xảy ra. Quản trị rủi ro là một kỹ năng quan trọng giúp doanh nghiệp đối mặt và giảm thiểu các nguy cơ một cách hiệu quả.
Vai trò của việc quản trị rủi ro trong doanh nghiệp
Quản lý rủi ro hiệu quả có thể có ảnh hưởng đáng kể đến nguồn vốn và doanh thu của doanh nghiệp. Việc đánh giá và quản lý rủi ro đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các dự án và kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp khỏi các thảm họa trong tương lai. Dưới đây là một số vai trò cơ bản của quản lý rủi ro trong doanh nghiệp:
- Xác định các rủi ro có thể xảy ra: Bao gồm việc xác định và đo lường các rủi ro tiềm ẩn thông qua việc kiểm tra, xem xét hợp đồng và phân tích các sự kiện rủi ro trong quá khứ để tìm ra các yếu điểm.
- Giảm thiểu rủi ro: Bao gồm việc giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các rủi ro bằng cách áp dụng các biện pháp phòng tránh và bảo vệ.
- Cung cấp cơ sở vững chắc cho quyết định: Bằng cách cung cấp thông tin và dữ liệu đáng tin cậy, quản lý rủi ro giúp tạo ra một cơ sở vững chắc cho quyết định đối phó với các rủi ro.
- Lập kế hoạch quản lý rủi ro: Bao gồm đánh giá tác động của các rủi ro khác nhau và phác thảo các phản ứng có thể thực hiện nếu chúng xảy ra.
- Ưu tiên xử lý các rủi ro: Đảm bảo rằng các rủi ro có mức độ nguy hiểm cao nhất được ưu tiên xử lý trước, nhằm đảm bảo chi phí thấp nhất và hiệu quả cao nhất trong quản lý rủi ro.
Quy trình 6 bước quản trị rủi ro trong doanh nghiệp
Bước 1: Xác định phạm vi rủi ro
Xác định phạm vi rủi ro là bước đầu tiên quan trọng trong quá trình lập kế hoạch. Điều này giúp doanh nghiệp phân tích rõ phạm vi ảnh hưởng của rủi ro, từ đó dễ dàng tập trung nguồn lực và đưa ra các biện pháp giải quyết vấn đề một cách kịp thời và hiệu quả nhất.
Có 4 nhóm rủi ro thường gặp:
- Rủi ro chiến lược: Phát sinh từ các vấn đề quản trị và môi trường kinh doanh, bao gồm rủi ro từ khách hàng, đối thủ, và nhà đầu tư.
- Rủi ro hoạt động: Có thể xuất hiện khi sử dụng nguồn lực không hiệu quả trong các hoạt động hàng ngày, do quy trình, hệ thống, con người và văn hóa không phù hợp, hoặc tác động của các sự kiện bên ngoài.
- Rủi ro tài chính: Xuất phát từ các hoạt động tài chính như mua bán, đầu tư, cho vay, và các hoạt động kinh doanh khác.
- Rủi ro tuân thủ: Liên quan đến việc không tuân thủ các quy định, nội quy, luật và văn bản pháp lý của Nhà nước, cũng như các vấn đề pháp lý liên quan đến việc thực hiện hợp đồng hoặc cam kết.
Để xác định phạm vi rủi ro một cách chính xác, các doanh nghiệp cần áp dụng những phương pháp khoa học nhất. Điều này sẽ giúp chuẩn bị cho các bước tiếp theo trong quy trình quản lý rủi ro có thể được triển khai một cách hiệu quả.
Bước 2: Phân tích và nhận dạng chính xác các rủi ro
Rủi ro bao gồm mọi tác động tiêu cực đối với hoạt động kinh doanh. Do đó, khi doanh nghiệp tiến hành xác định các rủi ro có thể xảy ra, nó cần xem xét và phân tích kỹ lưỡng các yếu tố chính có thể gây trở ngại đối với việc đạt được các mục tiêu đã đề ra ban đầu.
Rủi ro có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân bên ngoài như luật pháp, khí hậu, các vấn đề chính trị hoặc ảnh hưởng xã hội. Ngoài ra, những yếu tố chủ quan như tổ chức bộ máy, đội ngũ nhân sự cũng có thể gây ra rủi ro cho doanh nghiệp.
Để thực hiện kế hoạch quản lý rủi ro một cách hiệu quả, nhiệm vụ của người lập kế hoạch là cần xác định được tất cả các loại rủi ro có thể xảy ra một cách chính xác nhất có thể.
Bước 3: Đánh giá mức độ ảnh hưởng của rủi ro
Để đo lường chính xác tác động của rủi ro, doanh nghiệp cần tập trung vào hai tiêu chí sau:
- Xác suất xảy ra rủi ro.
Hậu quả khi rủi ro xảy ra.
- Các nhà quản lý có thể dựa vào dữ liệu thực tế hoặc các sự kiện trong quá khứ để đánh giá rủi ro một cách chính xác nhất.
Bước 4: Xử lý rủi ro
Đối với việc xử lý rủi ro, doanh nghiệp thường áp dụng 4 phương pháp phổ biến: né tránh, giảm thiểu, kiểm soát và chuyển giao rủi ro. Tùy thuộc vào tính chất và đặc điểm cụ thể của từng loại rủi ro, nhà quản lý sẽ cân nhắc lựa chọn giải pháp phù hợp nhất. Tuy nhiên, trong quá trình xử lý rủi ro, doanh nghiệp có thể gặp phải cả những thuận lợi và hạn chế đáng kể.
Bước 5: Lập và triển khai kế hoạch quản lý rủi ro
Đối với mỗi rủi ro được xác định, cần thiết phải có một kế hoạch xử lý phù hợp. Bằng cách hệ thống hóa lại tất cả các bước trên, bạn sẽ có được một nền tảng vững chắc để xây dựng và triển khai một kế hoạch quản lý rủi ro hoàn chỉnh. Để đảm bảo kế hoạch hoạt động hiệu quả, bản kế hoạch quản lý rủi ro cần bao gồm các giải pháp kiểm soát đầy đủ cũng như xác định rõ người sẽ chịu trách nhiệm về các giải pháp và hoạt động cụ thể khi triển khai.
Bước 6: Kiểm soát và đánh giá kế hoạch quản lý rủi ro
Trong và sau quá trình triển khai phương án quản trị rủi ro, nhà quản lý phụ trách kế hoạch cần thường xuyên theo dõi tình hình, báo cáo tiến độ và kết quả đạt được để nắm bắt kịp thời tình hình khi phát sinh vấn đề cũng như điều chỉnh kịp thời khi cần thiết. Đây cũng là cơ sở quan trọng giúp doanh nghiệp giúp doanh nghiệp xây dựng được nhiều kế hoạch quản lý rủi ro hoàn thiện hơn trong những lần tiếp theo.
Mối quan hệ giữa quản trị rủi ro và quản trị hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
Mặc dù quản trị rủi ro và quản trị hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có vẻ không liên quan, nhưng thực tế lại có mối quan hệ mật thiết, như sau:
- Quản trị chiến lược bao gồm các hoạt động quản lý nhằm xác định mục tiêu dài hạn và thực hiện sứ mệnh của tổ chức. Trong khi đó, quản trị các hoạt động kinh doanh, như quản lý sản xuất và cung ứng hàng hóa, quản lý dịch vụ, nhằm mục đích đạt được các mục tiêu chiến lược.
- Quản trị rủi ro là tập hợp các hoạt động nhằm thực hiện các hoạt động kinh doanh một cách hiệu quả nhất. Đây cũng là cơ sở để doanh nghiệp có thể đạt được các mục tiêu dài hạn và hoàn thành sứ mệnh được đề xuất trong quản trị chiến lược.
Quản trị rủi ro là một yếu tố cần thiết và quan trọng đối với mọi tổ chức, công ty hoặc doanh nghiệp vì nó giúp định hướng và giải quyết các rủi ro tiềm ẩn một cách hiệu quả nhất. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả tối đa, quản trị rủi ro cần được coi là một quá trình liên tục và tích cực trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.